PRF چیست و چه تفاوتی با PRP دارد؟
PRF یا فیبرین غنی از پلاکت (Platelet-Rich Fibrin) نسل جدیدی از درمان‌های مبتنی بر پلاکت است که به عنوان پیشرفته‌ترین فرم PRP (پلاسمای غنی از پلاکت) شناخته می‌شود. این روش با استفاده از فرآیندی طبیعی و بدون افزودن مواد شیمیایی از خون انسان استخراج می‌شود و به دلیل خواص بهبوددهنده و بازسازی بافتی، در زمینه‌های مختلفی مانند درمان ریزش مو، دندانپزشکی، ارتوپدی و زیبایی کاربرد دارد. در حالی که PRP بیشتر شامل پلاکت‌های متمرکز در پلاسماست، PRF حاوی فیبرین طبیعی و فاکتورهای رشد بیشتری است که به آزادسازی تدریجی آن‌ها کمک کرده و فرآیند بهبودی را تسریع می‌کند. در این مقاله، به بررسی جزئیات PRF و تفاوت‌های آن با PRP خواهیم پرداخت.
PRF (Platelet Rich Fibrin) چیست؟
پی آر اف (PRF) یکی از روش‌های نوین در حوزه درمان‌های زیبایی و بازسازی بافت است که به عنوان جایگزینی طبیعی برای محلول‌های شیمیایی شناخته می‌شود. این روش پیشرفته، نسخه‌ای ارتقا یافته از PRP (Platelet Rich Plasma) محسوب می‌شود، اما با ویژگی‌های خاص خود متمایز است. PRF در فرآیند سانتریفیوژ کوتاه‌تری تولید می‌شود و برخلاف PRP، فاقد مواد افزودنی ضد انعقاد یا ترکیبات شیمیایی است. این ویژگی‌ها به PRF امکان می‌دهند که عوامل رشد را برای مدت طولانی‌تری فعال نگه دارد و به نتایجی ماندگارتر در روند جوانسازی منجر شود.
ترکیبات PRF شامل پلاکت‌ها، گلبول‌های سفید و فیبرین است. پلاکت‌ها که غنی از پروتئین‌های مؤثر در رشد هستند، به افزایش تولید کلاژن، بازسازی بافت، سفت کردن پوست و رشد مو کمک می‌کنند. گلبول‌های سفید نیز نقش مهمی در ترمیم و بازسازی بافت‌های پوستی ایفا می‌کنند. در این فرآیند، فیبروژن طبیعی موجود در خون با تبدیل به فیبرین در مراحل اولیه تشکیل لخته، بدون نیاز به مواد ضد انعقاد، باعث تسهیل فرآیند ترمیم می‌شود. این روش ایده‌آل برای افرادی است که به دنبال درمانی مؤثر و کاملاً ارگانیک برای بازسازی پوست و مو هستند.
روش تهیه prf چیست؟
برای تهیه PRF (فیبرین غنی از پلاکت)، مراحل اولیه مشابه PRP (پلاسمای غنی از پلاکت) است، اما در این روش از ماده ضدانعقاد استفاده نمی‌شود. سرعت و زمان سانتریفیوژ نیز کمتر از PRP است، که باعث می‌شود سلول‌های سفید، سلول‌های بنیادی و فاکتورهای رشد بیشتری استخراج شوند. این ویژگی‌ها در بازسازی و تقویت فولیکول‌های مو نقش مهمی ایفا می‌کنند.
فرآیند تهیه به این صورت است که ابتدا بین ۲ تا ۴ ویال خون از بازوی فرد گرفته می‌شود. سپس خون در لوله‌های مخصوص قرار گرفته و با روشی خاص سانتریفیوژ می‌شود. این مرحله به جداسازی فیبرین فعال‌شده و تمرکز بیشتر فاکتورهای رشد و سلول‌های ضروری کمک می‌کند، در حالی که اجزای غیرضروری خون جدا می‌شوند. PRF به دلیل نداشتن ضدانعقاد و وجود فیبرین باید ظرف مدت ۱۰ دقیقه تزریق شود، زیرا در غیر این صورت به دلیل لخته شدن دیگر قابل استفاده نخواهد بود. پس از آماده‌سازی، ماده استخراج‌شده به نواحی مشخص‌شده، مانند بخش‌های دچار ریزش مو یا پوست صورت برای جوانسازی، تزریق می‌شود.
مزایای PRF (فیبرین غنی از پلاکت)
◈ منشأ طبیعی و ایمن: PRF از خون خود فرد تهیه می‌شود، بنابراین هیچ‌گونه عارضه جانبی یا واکنش سیستم ایمنی ایجاد نمی‌کند.
◈ فرآیند ساده: آماده‌سازی آن با تکنیکی ساده و بدون نیاز به مواد شیمیایی اضافی، مانند ضدانعقاد، انجام می‌شود.
◈ حداقل دستکاری خون: به دلیل عدم استفاده از ضدانعقاد، ساختار فیبرین به‌طور طبیعی حفظ شده و کیفیت درمان افزایش می‌یابد.
◈ فاکتورهای رشد پایدار: وجود چارچوب فیبرین طبیعی همراه با فاکتورهای رشد باعث می‌شود اثرات بازسازی و ترمیم بافت به‌مدت طولانی‌تری حفظ شود.
◈ کاربردهای گسترده: PRF را می‌توان به تنهایی یا همراه با پیوند استخوان برای افزایش سرعت و کیفیت ترمیم استفاده کرد.
◈ تسریع در ترمیم زخم‌ها: گزینه‌ای موثر برای کاهش زمان بهبودی پس از جراحی، مانند ایمپلنت‌های دندانی، است.
◈ مقرون‌به‌صرفه و سریع: نسبت به سایر تکنیک‌های مدرن، هزینه کمتری دارد و در زمان کمتری آماده می‌شود.
◈ ماندگاری بالا: PRF به شکل پلاسماژل می‌تواند در درمان‌های طولانی‌مدت نیز موثر باشد و در مراحل اولیه تورم یا حساسیت ایجاد نمی‌کند.
◈ کاربرد در جراحی‌های پیشرفته: به‌عنوان غشا در جراحی‌های ایمپلنت و درمان‌های پیچیده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت PRP و PRF
◉ ترکیبات و ساختار:
PRP (پلاسمای غنی از پلاکت): حاوی پلاکت‌های متمرکز در پلاسما است که با افزودن ماده ضدانعقاد از لخته شدن جلوگیری می‌شود.
PRF (فیبرین غنی از پلاکت): شامل فیبرین طبیعی همراه با پلاکت‌ها، گلبول‌های سفید و سلول‌های بنیادی است که به دلیل عدم استفاده از ضدانعقاد، ساختار طبیعی خون حفظ می‌شود.
◉ مدت زمان آزادسازی فاکتورهای رشد:
PRP: فاکتورهای رشد به سرعت آزاد می‌شوند و اثرات آن کوتاه‌مدت‌تر است.
PRF: فاکتورهای رشد به تدریج و در مدت زمان طولانی‌تری آزاد می‌شوند، که باعث اثرات ماندگارتر و ترمیم تدریجی می‌شود.
◉ روش تهیه:
PRP: خون با سرعت بالا سانتریفیوژ می‌شود که باعث جداسازی کامل پلاکت‌ها از سایر اجزای خون می‌شود.
PRF: سانتریفیوژ با سرعت پایین‌تر و زمان کمتر انجام می‌شود تا سلول‌های بنیادی، گلبول‌های سفید و فیبرین حفظ شوند.
◉ کاربرد:
PRP: بیشتر در درمان‌های زیبایی مانند کاهش چین‌وچروک، درمان جای جوش، و تقویت مو استفاده می‌شود.
PRF: علاوه بر زیبایی، در جراحی‌های دندانی، ارتوپدی، بازسازی زخم‌ها و پیوند استخوان کاربرد دارد.
◉ ماندگاری و اثربخشی:
PRP: به دلیل ساختار ساده‌تر و آزادسازی سریع، ماندگاری کوتاه‌تری دارد.
PRF: به دلیل چارچوب فیبرین و آزادسازی تدریجی، اثرات ماندگارتر و ترمیمی عمیق‌تری دارد.
◉ نیاز به ماده ضدانعقاد:
PRP: برای جلوگیری از لخته شدن به ماده ضدانعقاد نیاز دارد.
PRF: فاقد ماده ضدانعقاد است و لخته شدن به طور طبیعی انجام می‌شود.
در مجموع، PRF به دلیل ساختار طبیعی‌تر و کارایی طولانی‌مدت، گزینه‌ای پیشرفته‌تر و مناسب‌تر برای درمان‌های بازسازی و ترمیم بافت است.
مراقبت‌های پس از انجام PRF
پرهیز از مصرف داروهای ضدالتهاب:
پس از انجام PRF، از مصرف داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن یا آسپرین خودداری کنید، زیرا این داروها می‌توانند تأثیر فاکتورهای رشد و روند بهبودی را کاهش دهند. استفاده از بسته‌های یخ:
برای کاهش تورم یا احتمال کبودی، بسته‌های یخ را به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از عمل در ناحیه درمان قرار دهید. در صورت ناراحتی:
اگر پس از انجام PRF احساس درد یا ناراحتی داشتید، می‌توانید با مشورت پزشک از استامینوفن برای تسکین استفاده کنید. پرهیز از فعالیت شدید:
حداقل به مدت ۲۴ ساعت از انجام فعالیت‌های فیزیکی سنگین یا ورزش‌های شدید خودداری کنید تا فرآیند بازسازی بدون اختلال پیش برود. عدم مسافرت هوایی:
از سفرهای هوایی به مدت ۲۴ ساعت اجتناب کنید، زیرا تغییرات فشار هوا ممکن است بر ناحیه درمان تأثیر منفی بگذارد.
کاربردهای PRF (فیبرین غنی از پلاکت)
↵ درمان تیرگی و گودی زیر چشم:
PRF با افزایش ضخامت پوست زیر چشم و تحریک تولید کلاژن، حفره‌ها را پر کرده و عمق چین‌وچروک‌ها را کاهش می‌دهد. برخلاف پرکننده‌های پوستی که ممکن است باعث پف‌کردن شوند، PRF اثرات طبیعی‌تری داشته و در ترکیب با پرکننده‌ها می‌تواند بهترین نتایج را برای کاهش تیرگی و گودی زیر چشم ارائه دهد.
↵ درمان آکنه و اسکار آکنه:
PRF با افزایش جریان خون و تحریک تولید الاستین، ظاهر پوست را بهبود می‌بخشد و در ترکیب با میکرونیدلینگ به طور موثری ظاهر اسکارهای آکنه را کاهش می‌دهد. این روش همچنین برای مقابله با آسیب‌های ناشی از آفتاب و سیگار بسیار مفید است و پوست را شاداب‌تر و روشن‌تر می‌کند.
↵ جوانسازی و افزایش حجم پوست:
PRF به پوست کمک می‌کند تا کلاژن بیشتری تولید کند و بافتی صاف‌تر و پرحجم‌تر به پوست می‌بخشد. این روش در نواحی مختلفی مانند خطوط خنده، گونه‌ها، لب و زیر چشم قابل استفاده است.
↵ تقویت درمان‌های زیبایی دیگر:
PRF پس از میکرونیدلینگ و لیزر به تقویت ساختار کلاژن کمک می‌کند و می‌تواند در کنار روش‌هایی مانند نخ‌های بالابر Novathread برای بهبود نتایج استفاده شود.
↵ مزایای بلندمدت و ایمن:
این روش طبیعی بوده و از فاکتورهای رشد بدن خود فرد برای بازسازی و جوانسازی استفاده می‌کند. نتایج آن بین ۶ ماه تا یک سال ماندگار است و بسته به شرایط پوست، تنها به ۲ تا ۵ جلسه برای تکمیل درمان نیاز دارد.
عوارض جانبی احتمالی روش PRF
روش PRF به دلیل طبیعی بودن و استفاده از خون خود بیمار، یکی از ایمن‌ترین تکنیک‌های درمانی در حوزه زیبایی و ترمیم است و به‌ندرت عوارض جانبی جدی ایجاد می‌کند. با این حال، ممکن است برخی اثرات خفیف و موقتی مشاهده شود که شامل موارد زیر است:
۱. تورم و قرمزی:پس از تزریق PRF، ممکن است ناحیه درمان کمی متورم یا قرمز شود که معمولاً طی چند روز بهبود می‌یابد.
۲. کبودی جزئی:به دلیل فرآیند تزریق، احتمال بروز کبودی خفیف در محل ورود سوزن وجود دارد که طبیعی است و به سرعت برطرف می‌شود.
۳. احساس درد یا ناراحتی:برخی از بیماران ممکن است درد خفیفی در ناحیه درمان احساس کنند که با استفاده از بی‌حسی موضعی یا کمپرس یخ کاهش می‌یابد.
۴. واکنش‌های خفیف:از آنجا که در این روش از مواد افزودنی یا ترکیبات مصنوعی استفاده نمی‌شود، واکنش‌های آلرژیک یا حساسیت به حداقل می‌رسد، اما به ندرت ممکن است حساسیت خفیفی رخ دهد.
نکات پیشگیری و مدیریت عوارض:
• استفاده از یخ برای کاهش تورم و کبودی.
• پرهیز از مصرف داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن یا آسپرین.
• انتخاب یک پزشک ماهر و معتبر برای انجام این روش.در مجموع، PRF یک روش ایمن و طبیعی با حداقل عوارض جانبی است که در صورت رعایت نکات مراقبتی، نتایجی موثر و بدون مشکل به همراه خواهد داشت.
